Crkva Svetog Petra i Pavla
Ovaj važan vjerski objekat potiče iz 12. vijeka i znamenit je i po tome što je za njega pisano čuveno Miroslavljevo jevanđelje, najvažnije djelo slovenske pismenosti koje se nalazi u Uneskovoj listi „Pamćenje svijeta”.
Crkva je prema natpisu uklesanom iznad ulaznih vrata podignuta od strane humskom kneza Miroslava, brata Stefana Nemanje, a smatra se da je podignuta 1196. godine. Petrova crkva je bila dugi niz godina sjedište humske episkopije, a prvi episkop u njoj bio je Sava, drugi sin kralja Stefana Prvovjenčanog.
Za vrijeme vladavine Turaka, 1691. godine ova crkva je pretvorena u džamiju, koja je postojala sve do oslobođenja Bijelog Polja od Turaka 1912. godine.
Unutrašnjost je ukrašena freskama koje datiraju iz 17. i 18. vijeka. Freske predstavljaju biblijske scene i svetitelje, a ističe se veliki ikonostas, koji se smatra jednim od najvrijednijih primjera ikonopisa u Crnoj Gori.
U unutrašnjosti se djelimično sačuvao živopis nastao u vrijeme velike obnove crkve u 14. vijeku koji pripada završnoj, zreloj fazi monumentalnog slikarstva njegovanog od strane majstora- slikara Kralja Milutina. Ova se crkva uvršćuje u složene raške sakralne cjeline. Romanskih je oblika, u kojima se reprodukuje vizantijska krstoobrazna šema. Crkva je jednobrodna, sa kupolom.
Izgled
Zasvođena je građevina, sa romanskim portalom na zapadnoj strani, na kome se nalazi pomenuti kameni natpis. Apsida je na istočnoj strani crkve pravougaona (ovaj oblik je rasprostranjen u dalmatinskim preromanskim i ranoromanskim crkvama) a iznutra i spolja zasvođena je polukalotom koja se na uglovima apside oslanja na trompe. Istočni i zapadni traveji su zasvođeni. Za gradnju zidova u vodoravnim je redovima korišten tvrd plavičasti pritesani kamen. Krov je trobrodan po dužini, a iznad svodova zapadnog i istočnog trveja sagrađeni su mali zidovi, koji pridržavaju srednji brod građevine. Dvoslivno pokriven transept (obrazovan od poprečnog svoda, koji nosi kupolicu) na sredini presjeca trobrodan krov. Četvrtasta kupolica uobičajen je oblik na kupolnim crkvicama na dubrovačkom području. Na zapadu su dvije tipično raške konstrukcije: simetrične kule sa narteksom između njih.
Prepravke
Ova je crkva više puta prepravljana. Utvrđeno je nekoliko faza dograđivanja i pregrađivanja objekta. U vrijeme kralja Uroša, prilikom preseljenja episkopskog sjedišta iz Huma, uz zapadnu stranu crkve su naknadno izrađene dvije visoke kule zvonici i zasvođen narteks između njih. Iznad svoda je postojala prostorija u koju se ulazilo iz kula. Prostorije – paraklisi uz sjevernu i južnu stranu zapadnog dijela crkve, dograđene su u vrijeme kralja Milutina, i episkopa Danila, u periodi od 1317 – 1321. godine.
Od strane Turaka portal sa natpisom je bio premješten u dograđenu prostoriju na sjevernoj strani, a crkva pretvorena u džamiju. Danas je ovoj crkvi djelimično vraćen prvobitni izgled.
Početkom 2011. godine, počeli su radovi na obnovi crkve Sv. apostola Petra, čiji završetak je planiran za 2016.godinu.
Projekat obnove, koji podrazumijeva obimne i kompleksne radove, prema nacrtima svog oca, pokojnog prof. dr Jovana Neškovića, uradila je mr Marina Nešković, u saradnji sa arh. Božidarom Žurićem. Saglasnost na projekat dao je Zavod za zaštitu spomenika kulture na Cetinju.
Visina novog zvonika je 28 metara, a radovi na obnovi podrazumijevaju i skraćenje sjeverne kule za oko dva i po do tri metra, koliko je kula nadzidana prilikom pretvaranja crkve u džamiju.
U neposrednoj blizini crkve pronađeno je pravoslavno groblje iz srednjeg vijeka.
Među Bjelopoljcima se prenosi legenda da je Petrova crkva povezana sa crkvom Sv. Nikole u naselju Nikoljac, tajnim tunelom ispod rijeke Lim. Prilikom raščišćavanja kupljenog zemljišta u bliyini crlve, naišli su na tri grobnice. Pozvani su arheolozi iz Berana i, nakon što ustanove o čijim posmrtnim ostacima se radi, izvršiće ekshumaciju. Kuća koja je vlasništvo crkvene opštine, sagrađena na prostoru gdje se nalazilo groblje. Jedan grob se još uvijek nalazi u dijelu dvorišta do crkvenog zida, gdje je postavljen baštenski sto i klupa pored kojih raste vinova loza. Koliko je poznato, to zemljište je bilo u posjedu kćerke hodže koji je radio u džamiji prije nego što je ponovo pretvorena u crkvu. Kasnije je taj posjed prodat izvjesnim Konjevićima koji su tu napravili kuću, a potom sve prodali crkvenoj opštini. Prilikom iskopavanja nađen je veći broj grobnica izgrađenih od masivnih kamenih ploča. Nađeni posmrtni ostaci su, zajedno sa ostalim iskopanim materijalom, deponovani na nepoznatoj lokaciji. Sudeći prema pronađenim skeletima, u pitanju su bile izuzetno visoke osobe.